ΜΝΗΜΕΙΑ

· ΜΝΗΜΕΙΟ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΑΕΡΟΠΟΡΩΝ

Ακριβώς δίπλα στην πλατεία των Υψηλών Αλωνίων υπάρχει το Μνημείο των Αεροπόρων, αφιερωμένο στους πεσόντες Αεροπόρους Αιγιαλείς και στη μνήμη των θυμάτων της αεροπορικής τραγωδίας των Ελικείων του 1976.

· ΤΟ ΗΡΩΟΝ ΣΤΟΝ ΚΗΠΟ ΤΩΝ ΥΨΗΛΩΝ ΑΛΩΝΙΩΝ

Στον κήπο των Υψηλών Αλωνίων μπορείτε να θαυμάσετε το «Ηρώον», ένα μνημείο στη βάση του οποίου είναι χαραγμένο το επίγραμμα του Τυρταίου «ΤΕΘΝΑΜΕΝΑΙ ΓΑΡ ΚΑΛΟΝ ΕΝΙ ΠΡΟΜΑΧΟΙΣΙ ΠΕΣΟΝΤΑ ΑΝΔΡ’ ΑΓΑΘΟΝ ΠΕΡΙ Η’ ΠΑΤΡΙΔΙ ΜΑΡΝΑΜΕΝΟΝ». Αποτελεί έργο του γλύπτη Δημητριάδη του Αθηναίου, και είναι αφιερωμένο στους ήρωες του πολέμου.

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ

· ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΑΙΓΕΙΡΑΣ

Κοντά στο χωριό Αιγές, της Δημοτικής Ενότητας Αιγείρας, βρίσκεται η ακρόπολη της μυκηναϊκής πόλης, που λεγόταν Υπηρεσία ή Υπερησίη. Οι κάτοικοί της έλαβαν μέρος στον Τρωικό Πόλεμο. Εκεί κοντά βρίσκονται τα ερείπια της κλασικής – ελληνιστικής – ρωμαϊκής Αιγείρας, όπου το Θέατρο είναι από τα σπουδαιότερα μνημεία.

Η πόλη της Αιγείρας πρέπει να βρισκόταν σε ακμή μέχρι τον 4ον μ.Χ. αιώνα. Υποστηρίζεται ότι καταστράφηκε από ισχυρό παλιρροϊκό κύμα, θεωρείται όμως πιο πιθανό να καταστράφηκε από ισχυρό σεισμό. Το θέατρο της Αρχαίας Αιγείρας έφεραν στο φως στις αρχές του 20ου αιώνα οι Αυστριακοί αρχαιολόγοι. Πρωτοκατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ και ανακατασκευάστηκε από τους Ρωμαίους τον 2ο αιώνα μ.Χ. Παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί λαξεύτηκε σε κροκαλοπαγές πέτρωμα.

· ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΟΥ ΣΑΛΜΕΝΙΚΟΥ (ΚΑΣΤΡΟ ΩΡΙΑΣ)

Το Μεσαιωνικό κάστρο του Σαλμενίκου βρίσκεται στις βόρειες πλαγιές του Παναχαϊκού της Δημοτικής Ενότητας Ερινεού. Ονομάζεται και Κάστρο της Ωριάς, εξαιτίας της παράδοσης που λέει πως στο βάθος της ρεματιάς βρίσκεται θαμμένη η βασιλοπούλα που φονεύθηκε από προδότη με σκοπό την κατάκτηση του Κάστρου. Χτίστηκε κατά την διάρκεια της Φραγκοκρατίας γύρω στο 1300 σε υψόμετρο 200μ. Ήταν το τελευταίο ελληνικό κάστρο που έπεσε στα χέρια των Μουσουλμάνων κατακτητών.

Στο κάστρο του Σαλμενίκου είχε καταφύγει για προστασία ο πληθυσμός των γύρω περιοχών που έφθανε τα 6000 άτομα, εξαιτίας των ληστρικών επιδρομών. Το 1460 δέχτηκε την επίθεση του Μωάμεθ του Β' του Πορθητού. Η πολιορκία του κάστρου είχε ήδη συμπληρώσει τον έναν χρόνο και οι πολιορκημένοι ήλπιζαν στην εξωτερική βοήθεια. Δυστυχώς όταν διαπίστωσαν ότι η βοήθεια αυτή δεν θα έφτανε ποτέ, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, υπό την πίεση της έλλειψης νερού και της εξόντωσης του πληθυσμού, αποφάσισε να δεχτεί τις προτάσεις των Τούρκων και έτσι το κάστρο παραδόθηκε.

Σήμερα ο επισκέπτης μπορεί να δει μερικά μόνο απομεινάρια από το κάστρο που σώζονται στις κορυφές του βράχου της ακρόπολης.

· ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣ ΜΑΜΟΥΣΙΑΣ –ΑΡΧΑΙΑ ΚΕΡΥΝΕΙΑ-ΑΡΧΑΙΑ ΒΟΥΡΑ

Η Μαμουσιά είναι ένα γραφικό χωριό και απέχει 18 χιλιόμετρα από το Αίγιο. Εκτείνεται από το φαράγγι του Βουραϊκού μέχρι το ποτάμι Κερυνίτης.

Εδώ υπάρχει ένας αρχαιολογικός χώρος με Ελληνιστικό νεκροταφείο, ερείπια τοίχων και θεάτρου (από το οποίο σώζεται τμήμα του τοίχου, της σκηνής και η δεξιά πάροδος) . Πρόκειται για τα ίχνη της αρχαίας Κερύνειας, που σύμφωνα με τον Παυσανία πήρε το όνομά της ή από τον ηγεμόνα του τόπου ή από τον Κερυνίτη ποταμό ( για τη θέση της υπάρχει διχογνωμία αφού κάποιοι άλλοι την τοποθετούν στη θέση της σημερινής Κερύνειας). Οι κάτοικοί της εγκαταστάθηκαν εκεί, στη βορειοδυτική Πελοπόννησο, αφού εκδίωξαν τους παλιούς κατοίκους, οι οποίοι ήταν Ίωνες.

Η μυθολογία αναφέρει ότι στην αρχαία Κερύνεια ζούσε η Κερυνίτις έλαφος της Αφροδίτης, το ελάφι δηλ. το οποίο έπρεπε ο Ηρακλής να παραδώσει στον Ευρυσθέα, δίχως να τραυματισθεί. Η αρχαία Κερύνεια υπήρξε μία από τις δώδεκα σπουδαιότερες αχαϊκές πόλεις και σημείωσε εξαιρετική άνθιση με τον ερχομό των Μυκηναίων. Πρόκειται για μία φανταστική διαδρομή που ξεκινά από τη Μαμουσιά, περνά από τον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Κερύνειας και οδηγεί στο οροπέδιο "Άγιοι Ασώματοι" με φανταστική θέα στον Κορινθιακό και πέρασμα από το σπήλαιο του Ηρακλή με τελικό προορισμό το Διακοπτό.

Δίπλα στο χωριό υπάρχουν τα ερείπια της αρχαίας Βούρας, ενός εκ των τεσσάρων αρχαίων δήμων που απάρτιζαν την Αχαϊκή Συμπολιτεία Η αρχαία Βούρα, καταστράφηκε -όπως και οι υπόλοιπες πόλεις της αχαϊκής Συμπολιτείας- μετά το μεγάλο σεισμό που βύθισε και την αρχαία Ελίκη. Από το όνομα της πόλης, πήρε και το όνομά του ο γειτονικός ποταμός Βουραϊκός.

· ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΙΚΗ

Η Αρχαία Ελίκη βρίσκεται 9 χλμ. νοτιοανατολικά του Αιγίου. Εκεί λατρευόταν ο Ελικώνιος Ποσειδώνας. Το 373 καταποντίστηκε από σεισμό.

Η μαρτυρία του Ερατοσθένη

Ο φημισμένος Έλληνας φιλόσοφος και μαθηματικός του 3ου αι. π.Χ. Ερατοσθένης επισκεπτόμενος την περιοχή, στην οποία βρισκόταν η Ελίκη 150 χρόνια μετά την καταστροφή της, ανέφερε ότι είδε έναν πόρο, δηλαδή ένα στενό πέρασμα με νερό. Ο Ερατοσθένης μιλούσε για μια λιμνοθάλασσα η οποία, είχε διατηρηθεί σε μικρή απόσταση από το σημερινό Αίγιο για τουλάχιστον 400 χρόνια μετά τη δημιουργία της από εκείνο το φοβερό τσουνάμι.

Η λιμνοθάλασσα

Η αρχαία Ελίκη εξαφανίστηκε σε λίγα λεπτά το 373 π.Χ. Ο σεισμός (μεγέθους πάνω από 7 ρίχτερ) και το τσουνάμι κατέστρεψαν μια πόλη 1.000 ετών. Η άγνωστη λιμνοθάλασσα δημιουργήθηκε από ένα ρήγμα ή μια ομάδα ρηγμάτων κοντά στο Αίγιο. Το σαθρό έδαφος πάνω στο οποίο ήταν κτισμένα τα οικοδομήματα υποχώρησε και τα κτίρια που είχαν θεμέλια από πέτρες βυθίστηκαν αυτομάτως κατά 3 με 4 μέτρα. Χώμα και άμμος εκτοξεύθηκαν προς τα πάνω και η καθίζηση δημιούργησε μια τεράστια λεκάνη. Η πόλη είχε βουλιάξει στα θεμέλιά της και λίγα λεπτά αργότερα ένα τσουνάμι ύψους τουλάχιστον 5 μέτρων κινήθηκε από Βορρά προς Νότο και εισχώρησε στην ξηρά κατά περίπου 3 χιλιόμετρα. Το νερό προκάλεσε τις μεγαλύτερες καταστροφές στα κτίρια ενώ ταυτόχρονα πλημμύριζε τη λεκάνη πνίγοντας την πόλη.

Μέσα σε λίγες ώρες είχε δημιουργηθεί μια λιμνοθάλασσα. Το νερό της θάλασσας τροφοδοτούσε τη λιμνοθάλασσα μέσω ενός καναλιού που σχηματίστηκε κατά πάσα πιθανότητα εκείνη τη στιγμή και αργότερα προσχώθηκε. Η λιμνοθάλασσα σκέπασε για πάντα μέσα της τα ερείπια της Ελίκης και με το πέρασμα των χρόνων αποξηράνθηκε λόγω των φερτών υλών που μεταφέρουν τα δύο ποτάμια τα οποία την περιβάλλουν. Ο υγρός τάφος της αρχαίας αχαϊκής πρωτεύουσας είναι σήμερα μια μικρή πεδιάδα με καλλιεργούμενες εκτάσεις.

· ΜΥΚΗΝΑΪΚΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ

Πάνω από το Ναό Ζωοδόχου Πηγής, στη θέση Καλλιθέα, σώζονται θαλαμοειδής τάφοι της Μυκηναϊκής περιόδου.

· ΚΤΙΣΜΑ ΚΛΑΣΣΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ

Στη διασταύρωση των οδών Σολωμού και Ρούβαλη στο Αίγιο, σώζεται τμήμα δημόσιου κτηρίου του 4^ου π.Χ. αιώνα.

· ΙΕΡΟ ΜΙΘΡΑΙΟ

Μια ανασκαφή έφερε στο φώς ένα άλλο αρχαίο οικοδόμημα. Επί της οδού Σωτηρίου Λόντου 19 στο Αίγιο, ένας υπόγειος θάλαμος λαξευμένος στο φυσικό κροκαλοπαγές πέτρωμα, ανασκάφτηκε από τη ΣΤ’ ΕΠΚΑ. Απέναντι από την είσοδό του σώζεται λαξευμένη κόγχη, όπου πιθανώς στην αρχαιότητα θα ήταν τοποθετημένο το λατρευτικό ανάγλυφο του θεού Μίθρα. Άγνωστη είναι η χρήση της σήραγγας στη βορειοδυτική γωνία του χώρου. Στην επίχωση του θαλάμου βρέθηκαν πολλά οστά ζώων και ίχνη καύσης, που έχουν σχέση με τα κοινά τελετουργικά δείπνα της μιθραϊκής λατρείας. Επίσης βρέθηκαν πολλά θραυσμένα μαγειρικά σκεύη, οινοχόες, λεκάνες κ.α.

· ΑΡΧΑΙΑ ΡΥΠΙΚΗ

Η περιοχή της αρχαίας Ρυπικής (από το όνομα της πόλης των Ρυπών), εκτεινόταν σύμφωνα με τις αρχαίες πηγές, από τα δυτικά του Αιγίου έως το ακρωτήριο Δρέπανο. Σε αυτή την εκτεταμένη περιοχή εντάσσονται οι αρχαιολογικοί χώροι της Ρακίτας, του Γκραίκα και της Τράπεζας.

Στο χωριό Ρακίτα, σε υψόμετρο 1300 μ. ανασκάπτεται το ιερό της Αοντίας (Φυσσώσας) Αρτέμιδος, με κέντρο του το ναό, ο οποίος οικοδομήθηκε στα τέλη του 8^ου αι. π.Χ. και αποτελεί το αρχαιότερο παράδειγμα ελληνικού ναού με εξωτερική κιονοστοιχία. Στον αποθέτη του ιερού βρέθηκαν ευρήματα που χρονολογούνται σε όλες τις ιστορικές περιόδους, γεγονός που μαρτυρά τη μακρά περίοδο λειτουργίας του.

Στο Γκραίκα, στην τοποθεσία Άγιος Σώστης, και σε υψόμετρο 1120 μ. στο Παναχαϊκό, ανακαλύφθηκαν τα ερείπια ενός μεγάλου εκατόμπεδου ναού καθώς και τμήματα του αρχαίου δρόμου που οδηγούσε από το Αίγιο στη Ρακίτα. Το μνημείο δεσπόζει σε περίοπτη θέση με θέα στην ενδοχώρα, στο Αίγιο, στον κορινθιακό κόλπο και στις απέναντι ακτές της Φωκίδας.

Στην Τράπεζα Αιγίου, στο κέντρο ενός οροπεδίου, σε υψόμετρο 440 μ. περίπου, ήρθε στο φώς το σπουδαιότερο μνημείο στον πυρήνα της αρχαίας πόλης και ένα από τα σημαντικότερα και καλύτερα διατηρημένα της κλασικής Αχαΐας. Είναι δωρικός ναός, περίπτερος εκατόμπεδος και οικοδομήθηκε κατά το τελευταίο τέταρτο του 6ου αι. π.Χ.

Κατά την ανασκαφή βρέθηκαν αποτμήματα γλυπτών, καθώς και πολλά στοιχεία από διαφορετικές κεραμώσεις της στέγης. Μέχρι στιγμής δεν προέκυψε το όνομα της λατρευόμενης θεότητας. Ο ναός περιβάλλεται από θεμέλια άλλων οικοδομημάτων που ανήκουν στο ιερό.

Πηγές – Βιβλιογραφία:

Μνημεία: