Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΙΓΙΟΥ

Το Αίγιο (αρχαίο Αἴγιον, λατινικά: "Aegium", στο μεσαίωνα: "Βοστίτσα", "Vostizza") είναι η πρωτεύουσα της Αιγιαλείας, καθώς αποτελεί τη μεγαλύτερη πόλη στην περιοχή.

Κατά τον Στράβωνα, η ονομασία του, προήλθε από την ιερή αίγα, που έθρεψε τον Δία στη βρεφική του ηλικία, που φυλαγόταν για να προστατευθεί από την παιδοφάγο μανία του πατέρα του Κρόνου. Μια άλλη άποψη, είναι πως παράγεται από το ομηρικό ρήμα αΐσσω, που σημαίνει κινούμαι ορμητικά, επειδή η πόλη βρίσκεται δίπλα σε κινούμενη θάλασσα ή γιατί το έδαφός της είναι σεισμοπαθές.

Η μεσαιωνική ονομασία του Αιγίου, Βοστίτσα, πιο πιθανό είναι πως παράγεται από τη σλαβική λέξη Βόστα-Βοστάν και σημαίνει πόλη των Κήπων - Κηπούπολη, όπως πράγματι είναι το Αίγιο , με τα τόσα περιβόλια του, μέσα και έξω από την πόλη.

Σημαντικά ευρήματα των προϊστορικών χρόνων, επιβεβαιώνουν την ύπαρξη του Αιγίου από τα προϊστορικά χρόνια. Στα δυτικά της πόλης υπήρχε στοά προς τιμήν του ολυμπιονίκη Αιγιέα. Στην πόλη υπήρχε αρχαίο ιερό της Αθηνάς, της Ήρας, κοινός ναός του Απόλλωνα, της Άρτεμης, κλπ. Στην παραλία υπήρχε ιερό της Αφροδίτης, του Ποσειδώνα, αγάλματα του Δία και του Ηρακλή. Στα ανατολικά της πόλης υπήρχε το Ομάριον άλσος αφιερωμένο στον Δία. Στο βωμό της εστίας συνερχόταν η εκκλησία των Αχαιών.

Οι πρώτοι κάτοικοι του Αιγίου ήταν οι Πελασγοί. Στα μέσα του 16ου αιώνα από την Αττική κατέβηκαν οι Ίωνες και χωρίς πολέμους ενώθηκαν με τους Πελασγούς και κατοίκησαν μαζί.

Το Αίγιο κατά τη μυκηναϊκή περίοδο (1550-1060 π.Χ) γνώρισε μεγάλη άνθιση, ιδιαιτέρως κατά το τελευταίο διάστημα (1200-1100 π.Χ.) οπότε έλαβε χώρα και ο τρωικός πόλεμος (1184 π.Χ.). Το 1100 π.Χ το Αίγιο κατακτήθηκε από τους Αχαιούς.

Οι αρχηγοί των Αχαιών συγκεντρώθηκαν στο ναό του Δία στο Αίγιο για να αποφασίσουν σχετικά με την Τρωική Εκστρατεία και αυτό ήταν η αιτία να δοθεί η προσωνυμία του Ομαγύριου Δία στο ιερό.

Οι Αχαιοί έδιωξαν τούς Ίωνες και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή δίνοντάς της το όνομά τους- Αχαΐα. . Περί το 800 π.Χ. ίδρυσαν 12 πόλεις. που συνδέθηκαν μεταξύ τους με το δεσμό της Αμφικτιονικής ιδέας και στο Αίγιο λειτουργούσε η Βουλή της Αχαϊκής Συμπολιτείας.

Τον 8^ο αιώνα π.Χ. το Αίγιο ήταν μέλος της Αθηναϊκής Συμπολιτείας και έγινε πολιτική μητρόπολή της, ύστερα από την καταστροφή της Ελίκης, Αιγών και Ρυπών.

Όταν οι Μακεδόνες διέλυσαν την Αχαϊκή Συμπολιτεία (319 π.Χ.) κυριεύτηκε από τους Αιτωλούς και τον στρατηγό του Αντιγόνου Αριστόδημο, οι οποίες προκάλεσαν τρομερές καταστροφές στην πόλη. Το 276 π.Χ. οι Αιγιείς έδιωξαν τη μακεδονική φρουρά και προσχώρησαν στην Αχαϊκή Συμπολιτεία όπου στράφηκε εναντίον της ο Σπαρτιάτης Κλεομένης. Το 223 π.Χ. γίνεται σύνοδος των Αχαϊκών πόλεων στο Αίγιο όπου κλήθηκε για βοήθεια ο βασιλιάς της Μακεδονίας. Ο Αντίγονος ο Δώσων έρχεται στο Αίγιο και αναλαμβάνει την ηγεμονία της Αχαϊκής Συμπολιτείας και το 222 π.Χ. νικά τον Κλεομένη. Το 209 π.Χ. συνέρχεται στο Αίγιο η Σύνοδος των Συμμάχων των Αχαιών, των ουδέτερων Ελλήνων και του Φιλίππου της Μακεδονίας.

Το 146 π.Χ. η Ελλάδα υποδουλώθηκε στους Ρωμαίους , οι οποίοι επέτρεψαν τη συνάθροιση των αντιπροσώπων των πόλεών της στο Αίγιο για την εκλογή των στρατηγών και δημιουργών. Κι έτσι επανιδρύθηκε, μια Συμπολιτεία που υπήρχε ως την εποχή του Παυσανία (200 μ.Χ. περίπου). Ο Παυσανίας που επισκέφτηκε την πόλη στο 170 μ.Χ. γράφει στα «Αχαϊκά» του για πολλά μνημεία που στόλιζαν την πόλη εκείνη την εποχή. Τα επόμενα χρόνια, έγινε το πρώτο εμπορικό λιμάνι της Αχαΐας.

Το 23 μ.Χ. όμως καταστράφηκε ολοκληρωτικά από φοβερό σεισμό και από τότε άρχισε η παρακμή του.

Τον 3^ο αιώνα μ.Χ. εισβάλουν στην πόλη οι Βησιγότθοι και εξανδραποδίζουν τους κατοίκους. Ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος (408 – 450 μ.Χ.) παραχώρησε στο Αίγιο, λόγω των καταστροφών, φορολογικά προνόμια. Επί Ιουστινιανού (565 μ.Χ.) το Αίγιο γνώρισε παρακμή. Κατά το 805 μ.Χ. την πόλη κατέλαβαν προσωρινά οι Σλάβοι και τη μετονόμασαν σε Βοστίτσα. Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους το 1205 μ.Χ., ο Γουλιέλμος ο Σαμπλίττης και ο Γοδεφρίδος ο Βιλλαρδουίνος, αποφάσισαν να κατακτήσουν τη Πελοπόννησο (Μορέα). Έφθασαν στη Πάτρα και μετά κατέλαβαν τη Βοστίτσα. Μετά τη κατάκτηση του μεγαλύτερου μέρους της Πελοποννήσου ο Γουλιέλμος ανακηρύχτηκε Πρίγκιπας της Αχαΐας. Μετά τον θάνατο του, ο Γοδεφρίδος ο Βιλλαρδουίνος χώρισε τη Πελοπόννησο σε 12 βαρονίες.

Οι Βενετοί δεν μπόρεσαν να καταλάβουν τη Βοστίτσα, έτσι αυτή περιέρχεται στον Θεόδωρο Παλαιολόγο, δεσπότη του Μιστρά το 1422 μ.Χ..

Το 1458 καταλήφθηκε από τους Τούρκους. Το 1463 περιήλθε στους Βενετούς (Α' Βενετοκρατία). Το 1470 ανακαταλήφθηκε από τους Τούρκους. Γύρω στο 1570 αναφέρεται στις επαναστατικές κινήσεις της εποχής εκείνης.

Το 1685, το Αίγιο καταλήφθηκε και πάλι από τους Βενετούς με τη νομοθετική σύσταση κοινοτήτων τοπικής αυτοδιοικήσεως στα κυριότερα αστικά κέντρα της και στη Βοστίτσα.

Από το 1800 και έπειτα έγιναν σε αυτό πολλές από τις προεπαναστατικές συνελεύσεις και τα μυστικά συμβούλια που προετοίμασαν το 1821.

Στο τέλος Ιανουαρίου (26-30) 1821, στις παραμονές της επαναστάσεως, στο Αίγιο πάλι έγινε η πρώτη επίσημη σύσκεψη των κληρικών και των προεστών του Μοριά για την επανάσταση, η περιβόητη "Μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας" .

Σ' αυτήν συγκεντρώθηκαν οι ντόπιοι πρόκριτοι, για να αποφασίσουν την έναρξη του αγώνα στην Πελοπόννησο. Αυτή η μυστικοσυνέλευση είχε αρχικά προγραμματισθεί να γίνει στα Καλάβρυτα, αλλά για το φόβο των τουρκικών αρχών τελικά επιλέχτηκε η Βοστίτσα.. Η συνέλευση διαλύθηκε στις 29 Ιανουαρίου.

Η μυστική συνέλευση της Βοστίτσας ήταν σημαντική, γιατί τα μέλη της συνειδητοποίησαν ότι έφθασε ο καιρός για το ξέσπασμα της επανάστασης. Ο Παπαφλέσσας, κατά το πέρας της συνέλευσης, εντελλόταν στα μέλη της να πληροφορήσουν τις αποφάσεις στις επαρχίες τους και να προετοιμάσουν το λαό για τις εξελίξεις.

Σ' αυτή την τόσο σημαντική συνέλευση, στην οποία πρωταγωνιστικό ρόλο έπαιξαν οι μοναχοί του Μεγάλου Σπηλαίου, δόθηκε το σύνθημα για την εξέγερση της Πελοποννήσου. Η συνέλευση της Βοστίτσας «αποτελεί το πρώτο πολιτικό προεπαναστατικό γεγονός του 21, την πρώτην πολιτικήν πράξιν υλοποιήσεως της Επαναστάσεως». Ήταν η πρώτη πόλη που απελευθερώθηκε μετά την Επανάσταση του 1821, στις 21 Μαρτίου.

Η Φιλική Εταιρεία άρχισε το έργο της στη Βοστίτσα από το 1818 και η πόλη άρχισε να βελτιώνεται με την ίδρυση των σχολείων και την ανάπτυξη του εμπορίου. Η εντατική καλλιέργεια της σταφίδας είχε σαν συνέπεια τη ραγδαία επανόρθωση των καταστροφών της επανάστασης. Από το 1830 οικοδομήθηκαν θαυμάσια αρχοντικά όπως το 1859 άρχισε να κτίζεται το θαυμάσιο αρχοντικό του Παναγιωτόπουλου. Τα επόμενα χρόνια το Αίγιο γνώρισε τεράστια οικονομική άνθηση και με το σταφιδεμπόριο.

Το 1920-1922 πολλοί Αιγιώτες συμμετείχαν στην Μικρασιατική εκστρατεία. Μετά την Μικρασιατική καταστροφή το Αίγιο δέχθηκε πολλούς Μικρασιάτες πρόσφυγες που σιγά-σιγά ενσωματώθηκαν στην κοινωνία του.

ΤΟ ΑΙΓΙΟ ΣΗΜΕΡΑ

Το Αίγιο είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη του νομού Αχαΐας και έχει 29.176 κατοίκους (απογραφή 2011). Απέχει περίπου 40 χλμ. από την Πάτρα και 180 χλμ. από την Αθήνα. Μερικά από τα τοπικά προϊόντα της περιοχής είναι το λάδι, η σταφίδα και η ροδοζάχαρη. Ξακουστά αξιοθέατα αποτελούν το Προσκύνημα της Παναγίας της Τρυπητής που συγκεντρώνει πλήθος πιστών κάθε χρόνο, η Μητρόπολη, το Μοναστήρι των Ταξιαρχών στον ποταμό Σελινούντα, το Μέγαρο Παναγιωτόπουλου και ο Πύργος των Ψηλών Αλωνίων. Διαθέτει, επίσης, μαγευτικές παραλίες και βουνά, πολλά εστιατόρια, ταβέρνες, καφετέριες, ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και είναι ιδανικός προορισμός για διακοπές.

Η πόλη, μπαλκόνι στον Κορινθιακό, είναι κτισμένη αμφιθεατρικά και απλώνεται σε τρία επίπεδα:

Την παραλιακή ζώνη ή αλλιώς κάτω πόλη,
Γαλαξιδιώτικα ή περιοχή Αγίου Ανδρέα ή αλλιώς μέση πόλη,
Την άνω πόλη όπου βρίσκεται και το ιστορικό κέντρο και ο συνοικισμός.

Η άνω πόλη είναι κτισμένη πάνω σε νεογενείς κροκαλοπαγείς βαθμίδες όπου και εκτείνεται το μεγαλύτερο μέρος της. Ο παραλιακός συνοικισμός είναι μια στενή λωρίδα εδάφους εκτεινόμενη από την θέση Μυρτιά μέχρι του Αγίου Νικολάου. Οι βαθμίδες αυτές βρίσκονται σχεδόν στη μέση της νεότατης προσχωσιγενούς πεδιάδας του Αιγίου, η οποία προσχώνεται συνέχεια από τους καταρρακτώδες χείμαρρους Μεγανίτη, Σελινούντα, Κερυνίτη και Βουραϊκό.

Η πλατεία Υψηλών Αλωνίων, με τον Πύργο που δεσπόζει στο κέντρο της και τους φοίνικες γύρω του, αποτελεί το «σήμα κατατεθέν» του Αιγίου.

Στην παραλιακή ζώνη (κάτω πόλη) ο ιστορικός Πλάτανος (ο οποίος αναφέρεται από τον διάσημο αρχαιολόγο και ανασκαφέα της Τροίας και των Μυκηνών Ερ. Σλήμαν στο βιβλίο του «Πελοπόννησος και Τροία») βρίσκεται σε περίοπτη θέση. Είναι γνωστός και ως Πλάτανος του Παυσανία, λόγω της αναφοράς του αρχαίου περιηγητή στις 12 βρύσες, τις πηγές όπου βρίσκονται κοντά του.

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο, το οποίο βρίσκεται στην ανατολική μεγάλη πλευρά του κτιρίου της παλιάς αγοράς, υπάρχουν έξι αίθουσες και εκτίθενται ευρήματα που χρονολογούνται από τα νεολιθικά χρόνια έως τα ύστερο-ρωμαϊκά.

Το Ιερό Προσκύνημα της Παναγίας της Τρυπητής (Ζωοδόχος Πηγή) αποτελεί πολιούχος της πόλης. Είναι κτισμένη μέσα σε ένα βράχο πάνω από το λιμάνι της πόλης και παλιά ήταν Μονή.

Οι τομείς ειδικού ενδιαφέροντος των τουριστών είναι το παλαιό τμήμα της πόλης, όπου κάποιος μπορεί ακόμα να δει στοιχεία της χαρακτηριστικής αρχιτεκτονικής των αρχών του 20^ου αιώνα, και η παραλία από το σιδηροδρομικό σταθμό, που παρέχει ένα παράδειγμα της αρχιτεκτονικής σιδηροδρόμων των αρχών του 20^ου αιώνα, ως την εκκλησία της Παναγίας της Τρυπητής, και των παλαιών σταφιδαποθηκών, όλες τώρα εσωτερικά μετασχηματισμένες σε πολυτελείς καφετέριες, αλλά και του παλαιού εργοστασίου χαρτοποιίας, που παρέχει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής από την αρχή του προηγούμενου αιώνα, και που τώρα στεγάζεται το Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα.